Lenstest: NIKKOR-N Auto 1:2.8 f=24mm

Vaak denken mensen dat ik als fotograaf (en websitemaker) de beschikking heb over het nieuwste van het nieuwste materiaal. Niets is minder waar, al was het maar omdat dat een giga aanslag op mijn portemonnee zou betekenen. Zo ben ik in het bezit van een NIKKOR-N Auto 1:2.8 f=24mm groothoeklens van Nikon. De imposante naam, en de toevoeging van “Auto” in de typenaam doet vermoeden dat we hier te maken hebben met een nieuw objectief, maar mijn voorzichtige schatting is dat het hier om een objectief gaat dat zo’n 50 jaar geleden de fabriek verliet.

Ik ben aan het objectief gekomen in een set die ik via Marktplaats om een heel andere reden had gekocht (lees eventueel Vergelijkingstest Nikon 28-85 en Tokina 28-70 en dan vooral mijn eigen reactie op dat artikel). Het is een zogenaamd “pre AI” objectief. Ik zal jullie de details besparen maar ik heb het objectief moeten aanpassen om het op mijn huidige, ruim 45 jaar jongere, camera’s te kunnen gebruiken.

Het betreft een objectief waarop je op het objectief zelf het diafragma in moet stellen door aan de objectiefring te draaien. Op modernere lenzen ontbreekt zelfs regelmatig zo’n ring, waardoor je het diafragma alleen op je camera in kan stellen. Het is weer even wennen, maar op mijn eerste spiegelreflexcamera werkte dat altijd op die manier. Ook de focus zal altijd handmatig moeten worden ingesteld aangezien autofocus nog niet bestond in de tijd dat dit objectief werd geproduceerd. Overigens maakt Nikon zelfs nu nog een aantal objectieven die op exact dezelfde manier moeten worden bediend.

Zo nu en dan dwing ik mijzelf om met een dergelijk objectief te fotograferen. Doordat ook een zoomfunctie ontbreekt leer je beter de voor- en nadelen, en de beperkingen van je apparatuur. Bovendien realiseer je je dan weer, hoe alles eigenlijk functioneert.

Over de lens

Omdat het een lichtsterk groothoekobjectief betreft, is deze (ondanks het ontbreken van de autofocus) waarschijnlijk ook nog redelijk goed bruikbaar voor een hobby van me: concertfotografie. Maar dan concertfotografie waarbij je dicht op het podium kan staan. De kleine zaaltjes, zeg maar. Weliswaar zal scherpstellen lastig gaan doordat de meeste artiesten niet erg statisch op het podium zullen staan (zeker niet bij het soort optreden waar ik bij voorkeur na ga kijken) maar op een afstand van drie meter is zelfs bij volledige lensopening (f/2.8) de scherptediepte heel ruim drie meter. Bevindt je voorwerp zich op zo’n zeven meter, dan zit je helemaal goed omdat alles dan tussen zo’n 3,5 meter en oneindig redelijk scherp op de foto zal komen. Mocht ik binnenkort nog een keer een concertje bezoeken waarbij ik mijn camera meeneem, dan zal deze lens ook zeker in mijn cameratas zitten.

De bediening verloopt zeer soepel, en nauwkeurig. Deze lens is dan ook gemaakt om daadwerkelijk een mensenleven mee te gaan. Je zou er een spijker mee in de muur kunnen slaan zonder dat dat de werking van het objectief zou doen verminderen. Aangezien de filtermaat 52mm is, wat ook op de meeste 50mm objectieven van Nikon het geval is, kan je filters hergebruiken. Maar filters gebruiken op deze 24mm raad ik af omdat je al heel snel last krijgt van het feit dat je dan als het ware door de lens tegen de binnenkant van de filterring aan gaat kijken, wat donkere afgeronde hoeken op de foto zal opleveren (vignettering). In de zomer heb ik een aantal foto’s met dit objectief gemaakt met een circulair polarisatiefilter en daarop is dit effect heel duidelijk te zien (geen voorbeeld bijgevoegd).

Handmatig scherpstellen

Ook de moderne Nikon DSLR’s bieden ondersteuning in de zoeker om scherp te stellen waardoor ook het handmatig scherpstellen vrij probleemloos verloopt. De lens levert extreem scherpe beelden, ook bij volle lensopening. Door het grote scherptediepte bereik is de lens dan ook heel goed bruikbaar voor landschapsfotografie. Een paar stops knijpen en je maakt de mooiste foto’s. Zie het voorbeeld van de rotsen aan de kust bij Lesconil met het opspattende water.

Pas als je hoofdvoorwerp zich heel dicht bij de lens bevindt (de kortste afstand waarop je de lens kan scherpstellen, is 30 centimeter, gerekend vanaf de sensor van je camera), kan je onscherpe achtergronden creëren. In het voorbeeld heb ik dit overdreven door het voorste lampje op 30 centimeter voor de camera te houden. De foto lijkt misschien in zijn geheel niet scherp, maar neem van mijn aan dat ik de vezels van de plek waarop ik scherp heb gesteld kan tellen. Wat mij bovendien opvalt is dat de Bokeh die de lens dan oplevert eigenlijk best OK is.

Naast landschapsfotografie is de lens ook prima bruikbaar om dingen (vormen) te benadrukken of te overdrijven. Zo liepen we nog niet zo heel lang geleden in de buurt van Fredriksoord waar mijn oog viel op een Citroen Traction Avant. Een auto die nog ouder is dan het objectief waar de foto mee gemaakt is. Door vrij dicht op het spatbord te fotograferen, komen de lijnen van de auto wat mij betreft sterker naar voren dan dat ik de foto van een grotere afstand, met een andere brandpuntsafstand had gemaakt. Vaak kruip ik nog dichter op mijn voorwerp, maar dit keer wilde ik de hele auto in beeld brengen. In de nabewerking heb ik aan de foto een oude sfeer mee willen geven (geen sepia, daar ben ik niet zo’n fan van).