APS-C lens op full-frame body

Noot vooraf: probeer dit nooit op een Canon fullframe. De kans dat je je spiegel beschadigt is levensgroot. Dit artikel is uitsluitend bedoeld voor Nikon gebruikers.

De vraag keert in diverse (Facebook) forums regelmatig terug, met name bij mensen die overwegen over te stappen van hun APS-C (DX) camera naar een fullframe body: kan ik mijn DX lenzen ook gebruiken op een fullframe body? Het korte antwoord (voor Nikon) is eenvoudig: ja, dat kan!

Echter, standaard zal een fullframe (FX) body standaard terugschakelen naar het DX-formaat als de body constateert dat er een DX lens gemonteerd is. Aangezien je dan maar ongeveer 43% van je grote dure FX-sensor gebruikt, is dat ongetwtijfeld niet wat je wilt. Ook niet omdat je terugvalt van ongeveer 24 megapixels (op een D750) naar ongeveer 10 megapixels. Dat is voor schermweergave natuurlijk nog steeds ruim voldoende, en zelfs voor afdrukken tot redelijk formaat is het ook nog prima bruikbaar (omdat je voor een vergroting toch wat kijkafstand neemt). Het blijft zonde om meer dan de helft van je sensor niet te gebruiken.

Nu kan je een camera eenvoudig via een instelling dwingen om het volledige FX-beeldveld te gebruiken. Je loopt dan echter mogelijk tegen een probleem aan: een DX-lens is veelal niet in staat een FX-beeld correct te belichten. Dat levert in meer of mindere mate donkere randen en hoeken op.

Er zijn echter wel uitzonderingen. Een Tokina 11-16mm f/2.8 supergroothoekzoomlens (mooi woord voor Wordfeut) is bijvoorbeeld nog prima bruikbaar op 15-16mm op een FX-camera in FX-mode. Je zal mogelijk te maken krijgen met wat softe randen, maar voor normaal gebruik zijn de randen eigenlijk zelden van belang. Een andere kandidaat om te proberen is de 35mm f/1.8 DX-lens van Nikon. Deze lens kan tot op zekere hoogte ook nog wel volstaan als 35mm FX-objectief op een FX-body. Maar ook hier zal je tegen beperkingen aanlopen. Met open diafragma (tot pak hem beet f/5.6) valt de “vignettering” nog wel mee. Knijp je de lens nog verder dicht, dan valt de boel (in de hoeken) niet meer te redden. Je kan dan natuurlijk nog gewoon besluiten de hoeken te croppen, maar het voordeel van het grotere FX-beeldveld vervalt dan.

Zo’n twee jaar geleden heb ik voor mijzelf eens gekeken wanneer, en in welke mate deze 35mm DX-lens nog bruikbaar is op een FX-body. De resultaten zijn in onderstaande foto’s terug te vinden. Ik heb de lens verkocht, anders had ik graag nog eens een betere test (vanaf een statief, van een witte muur) gedaan. Dat kan dus helaas niet meer, maar ik denk dat onderstaande foto’s een redelijk beeld geven van de resultaten. Bedenk daarbij dat de hoeken zelden tot nooit het meest interessante onderdeel in een foto zullen bevatten. Ik weet, de foto’s op zich zijn niet echt de moeite waard om lang bij stil te staan, maar dat is hier dan ook helemaal niet de bedoeling. Ik heb de serie even snel vanuit mijn slaapkamerraam gemaakt om steeds op hetzelfde punt te kunnen scherpstellen.

Aan de linkerkant (voor de smartphone bezoeker: boven) zie je steeds een ongecorrigeerde foto, terwijl aan de rechterkant (voor de smartphone bezoeker: onder) dezelfde foto met de standaard Lightroom lenscorrecties wordt weergegeven.

Conclusie en aanbeveling

Sommige objectieven die eigenlijk speciaal voor APS-C (DX) bodies zijn ontworpen, zijn tot op zeker hoogte prima bruikbaar als fullframe objectief. heb je een DX-objectief, probeer deze dan gewoon op je (Nikon!!) fullframe body. Ik zou echter in geen omstandigheid een DX-objectief kopen voor mijn FX-body. Ook de Tokina 11-16mm f/2.8 heb ik verkocht. Bij deze lens is op 15 tot 16mm geen vignettering waar te nemen. Ik beschik alleen niet over een serie (zoals onderstaande serie van de 35mm f/1.8 DX) om dat te laten zien.